Türkiye sınırları içerisinde boşanmak maksadıyla Aile Mahkemesine başvuran kişilerin boşanma kararları kesin olarak geçerlidir ve alınan mahkeme kararı evlilikleri sona erdirir. Peki ya yurtdışındakiler, ya yurtdışında boşanmış çiftlerin boşanma kararları, onların orada aldıkları kararlar Türkiye’ de hüküm doğuracak mıdır? Bu soruların cevaplarını merak ediyorsanız tanıma tenfiz davası konulu bu yazımızı okuyabilirsiniz. Tanıma ve tenfiz davasında yetkili / görevli mahkeme neresidir? Tanıma tenfiz davası ne kadar sürer? Tenfiz nedir? Gibi soruların cevapları makalemizde anlatılmıştır.
Tanıma ve Tenfiz Davası
Yurtdışında boşanmış bir kişi Türk Mahkemelerinde tanıma ve tenfiz davası açmadığı sürece Türkiye’de boşanmış sayılmaz ve nüfusta evli olarak gözükür. Tanıma, kararın Türkiye’de geçerliliğinin kabulü; tenfiz ise kararın icra edilebilirliğini belirtmektedir. Her ne kadar 29 Nisan 2017′ de yayınlanan KHK ile bu hususta düzenlemeye gidilse de bu düzenleme henüz uygulamaya konulmamıştır. Dolayısıyla yargılamalar halen eski hükümlere göre devam etmektedir. Yurtdışında hakkında boşanma kararı verilen kişinin Türkiye’de de boşanmış sayılabilmesi için yabancı mahkeme kararının tanınmasına yönelik tanıma tenfiz davası açılması gerekecektir. Konunun detayı ve karmaşıklığı açısından Ankara boşanma avukatı ile yola çıkmak veya konu hakkında danışmanlık almak oldukça önemlidir.
Tanıma ve Tenfiz konusunu ayrı ayrı tanımlayacak olursak;
Tanıma Davası Nedir?
Tanıma davası, yabancı bir ülkede verilen mahkeme kararının kesin hüküm veya kesin delil olarak ülkemizde kabul edilmesidir.
Tenfiz Davası Nedir?
Tenfiz davası; yabancı mahkemelerce kişilerin özel hukuk ilişkilerine ilişkin dava sonucunda verilen, icra nitelikli hükümler ihtiva eden kararlarının Türkiye’de de geçerli olmasını sağlayan dava türüdür.
Birinde kabul diğerinde uygulama söz konusudur. Tanıma, bir olayın kabulü; tenfiz, kabul edilen bir olayın uygulanmasının sağlanmasıdır.
Ofisimiz avukatları tarafından daha önce yazılan anlaşmalı boşanma davası ve şartları konulu makalemizi de konu ile ilgili olması nedeniyle okuyabilirsiniz.
Mevzuat
Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizine ilişkin temel hükümler 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un (MÖHUK) 50-59. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Buna göre ilgili kanunun 58. Maddesinde, ‘’Yabancı mahkeme ilâmının kesin delil veya kesin hüküm olarak kabul edilebilmesi yabancı ilâmın tenfiz şartlarını taşıdığının mahkemece tespitine bağlıdır.’’ İbaresiyle tanıma, 50.Maddedeki, ‘’Yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilâmların Türkiye’de icra olunabilmesi yetkili Türk mahkemesi tarafından tenfiz kararı verilmesine bağlıdır.’’ İbaresiyle de Tenfiz davası düzenlenmiştir.
Tanıma veya Tenfiz Davasının Doğuracağı Etki
Tanıma ve Tenfiz davaları sonucu tanıma veya tenfiz kararı verilmesiyle birlikte yabancı mahkeme kararı, mahalli mahkeme kararı kuvvet ve niteliğini kazanır. Tanıma veya tenfiz davalarından hangisinin açılacağı ise etki doğurması istenen kararın içeriğine göre belirlenir. Yabancı mahkeme kararının içeriğinde icra dairesine başvurulmasını gerektiren yani o devletin icra organlarının harekete geçmesini gerektiren bir durum varsa, açılacak dava tenfiz davası olacaktır. Ancak kararın böyle bir özelliği yoksa açılması gereken dava tanıma davasıdır.
Örneğin Yabancı bir mahkeme tarafından sadece boşanma kararı verilmiş ise boşanmanın yanında velayet, nafaka, tazminat gibi bir icrai nitelikli hüküm bulunmuyor ise tanıma davası açmak yeterlidir. Ancak boşanma kararında boşanmanın yanında çocukların velayeti ve/veya nafakaya ilişkin hükümler de var ise bu durumda kararın tanınması yetmez; icra edilebilirlik açısından tenfiz kararı verilmesi gerekir.
Bek Partners, ankara avukat olarak uzman ve deneyimli avukatları ile hukukun her alanında hizmet vermektedir. Boışanma avukatı olarak bu konuda bizlerden danışmanlık almaktan çekinmeyin.
Tanıma ve Tenfiz Davası Şartları
Tanıma tenfiz davası şartları nelerdir? Tanıma ve Tenfiz davalarının açılması için iki farklı aşamada koşullar aranmaktadır. Bunlar ilk olarak ön koşullar, ikinci olarak esasa ilişkin koşullardır. MÖHUK madde 50’ de ön koşullar düzenlenmiştir.
Buna göre tanıma ve tenfiz kararının verilebilmesi için gereken şartlar şunlardır;
- Yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş bir ilamın bulunması,
- Yabancı mahkeme kararının hukuk davalarına ilişkin olması ve kararın kesinleşmiş olması gerekmektedir.
Esasa ilişkin şartlar ise MÖHUK m. 58’de düzenlenmiştir. Bunlar:
- Hükmün verildiği yer ile Türkiye arasında karşılıklılığın bulunması,
- İlamın Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması,
- Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı olmaması,
- Kararın davalının savunma haklarına riayet edilerek verilmiş olmasıdır.
Revizyon Yasağı
Türk mahkemeleri, yabancı mahkeme kararlarının tanınması veya tenfizi davasında sadece tanıma veya tenfiz şartlarının bulunup bulunmadığı hususunda incelemede bulunabilir. Türk mahkemelerinde yabancı mahkeme kararında uygulanan usulün ya da kararda yer alan maddi ve hukuki tespitlerin doğruluğu incelenemez. Uygulamada buna revizyon yasağı denilmektedir.
Davanın Yargılama Usülü Tanıma ve tenfiz davaları basit yargılama usulüne göre görülür. Tanıma ve tenfiz davaları basit yargılama usulüne göre görülecektir. Ancak burada üzerinde önemle durulması gereken husus her ne kadar tanıma talebi Türk mahkemelerinde derdest olan bir dava içinde istenebilse bile, tenfiz talebi mutlaka açılacak ayrı bir dava ile yapılmalıdır. Yargıtay’ın bir kararında tanıma talebinin karşı dava açmak suretiyle de istenebileceğini belirtilmiştir.
Tanıma ve Tenfiz Davasında Görevli Mahkeme
Tanıma ve tenfiz davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir (MÖHUK m. 51). MÖHUK’ta tanıma ve tenfiz talepleri için görevli mahkemenin açıkça asliye mahkemesi olduğu belirtilmiştir. Ancak aile hukukuna ilişkin yabancı mahkeme kararlarının tanıma ve tenfiz taleplerinin Aile Mahkemelerinde yapılacağına ilişkin Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine dair 4787 sayılı kanunda hüküm vardır.
Tanıma ve Tenfiz Davasında Yetkili Mahkeme
Tanıma ve tenfiz davalarında yetkili mahkeme MÖHUK m. 51’de düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre bu kararlar kendisine karşı tanıma veya tenfiz istenen kişinin Türkiye’deki yerleşim yeri, yoksa sakin olduğu yer mahkemesinden, Türkiye’de yerleşim yeri veya sakin olduğu bir yer mevcut değilse Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinden istenebilir.
Kararların Hüküm Doğurması
MÖHUK 59. maddesine göre yabancı ilâmın kesin hüküm veya kesin delil etkisi yabancı mahkeme kararının kesinleştiği andan itibaren hüküm ifade edecektir. Dolaysıyla yabancı mahkeme kararı kesinleştiği andan itibaren mahalli mahkeme kararı kuvvet ve niteliğini kazanacak ve Türkiye’de hükme esas alınarak boşanma resmiyet kazanacaktır.
Tanıma ve Tenfiz Davalarında Kesinleşme Süreci
Tanıma ve tenfiz davaları niteliği itibariyle teknik davalardır. Bu davalarda tanık dinletilemez, keşif yapılmaz, bilirkişi incelemesi zorunlu olmadığı müddetçe yapılmaz. Bu tür davalarda yargılama konusu yabancı mahkeme kararının tanıma ya da tenfiz koşullarını taşıyıp taşımadığı konusunun incelenmesi ile sınırlıdır. Bu sebeple koşullar oluştuğunda yetkili mahkeme yargılamayı sona erdirerek kesin kararını verecektir.
Zamanaşımı
Yabancı mahkemece aleyhine boşanma kararı verilen eski eşe karşı açılacak olan Tanıma ve Tenfiz davası 10 yıllık bir zamanaşımı süresine tabiidir; ancak karşı tarafça itiraz edilmediği sürece hâkim tarafından re ’sen değerlendirilmesi mümkün değildir.
Sonuç
Tanıma Tenfiz davalarında en büyük sorun tebligat işlemlerinin yapılmasıdır. Yurtdışı tebligatları Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yapıldığından bürokrasi uzun bir süreç almakta ve bu tür davaların 1 yıla kadar uzamasına neden olmaktadır.
Davanın kısa sürede çözüme ulaştırılması eski eşin başka bir avukata vekalet vermesine yahut Türkiye’de geçerli bir tebligat adresinin olmasına bağlıdır. Şayet eski eş de davayı kabul için Türkiye’de başka bir avukata vekâlet verirse yahut Türkiye’de geçerli adresine tebligat yapılabilirse davanın sonuçlanması Mahkemelere göre değişmekle birlikte maksimum 2 – 3 ay da tamamlanmaktadır.
Bu bilgi de tanıma tenfiz davası ne kadar sürer, sorusuna cevap olur kanaatindeyiz. Bu sebeplerden ötürü tanıma tenfiz davasının tarafı olmanız halinde sürecin daha da hızlanması adına konunun uzmanı bir avukata vekalet verebilir ve Türkiye’ye gelmenize gerek kalmadan yargılama sürecini yurtdışından takip edebilirsiniz.
Bek Partners, ankara avukat olarak aile ve boşanma davalarında uzman ve tecrübeli kadrosu ile Ankara boşanma avukatı faaliyetinde hizmet vermektedir. Bu makaleyi beğendiyseniz Aile ve Boşanma davaları ile ilgili olan bu makalenin yanında şu aşağıdaki makaleleri de okuyabilirsiniz.
Evlilik Sözleşmesi Nedir ve Nasıl Yapılmalıdır?
