Devlet memurluğundan çıkarma cezası 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/e maddesinde düzenlenmiştir. Bu yazımızda devlet memurluğundan çıkarma cezasının genel hatları, devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren hallet, cezaya itiraz mümkün mü, verilen cezaya karşı iptal davası gibi konular ana başlıkları ile ele alınacaktır.
Disiplin Cezalarının Düzenleniş Amacı
Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve yönetmeliklerin Devlet memuru olarak emrettiği ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre 125 inci maddede sıralanan disiplin cezalarından birisi kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacı ile verilir (657 sayılı Kanun m. 124).
657 sayılı Kanunda Düzenlenen Disiplin Cezaları
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda memurlar hakkında verilen genel disiplin cezaları şu başlıklar altında sayılmıştır.
- Uyarma,
- Kınama,
- Aylıktan kesme,
- Kademe ilerlemesinin durdurulmasıve
- Devlet Memurluğundan Çıkarma (657/125-E)
Bir daha Devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarmaktır.
Ayrıca bu konuda daha detaylı bilgi için daha önce yazmış olduğumuz Memur Disiplin Cezaları başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezasını Gerektiren Fiil ve Haller Nelerdir?
Memur hangi hallerde devlet memurluğundan çıkartılır? Diğer bir ifadeyle devlet memurluğundan çıkartılmayı gerektirecek fiil ve haller nelerdir? Devlet memurluğundan çıkartılmayı gerektirecek fiil ve haller;
- İdeolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükün ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal,
- Kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak,
- Kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek veya yardımda bulunmak,
- Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak,
- Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek,
- Siyasi partiye girmek,
- Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek,
- Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak,
- Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak,
- Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak,
- Yetki almadan gizli bilgileri açıklamak,
- Siyasi ve ideolojik eylemlerden arananları görev mahallinde gizlemek,
- Yurt dışında Devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak,
- 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanuna aykırı fiilleri işlemek,
- Terör örgütleriyle eylem birliği içerisinde olmak,
- Terör örgütlerine yardım etmek,
- Kamu imkân ve kaynaklarını terör örgütlerini desteklemeye yönelik kullanmak ya da kullandırmak,
- Terör örgütlerinin propagandasını yapmak.
Olarak sıralanabilir.
657 sayılı Kanun’un Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezasının Uygulama Alanı (Kapsam)
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 1. maddesinde belirtildiği üzere diğer disiplin cezalarında olduğu gibi devlet memurluğundan çıkarma cezası da,
- Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar,
- İl Özel İdareleri,
- Belediyeler,
- İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda,
- Kanunlarla kurulan fonlarda,
- Kefalet sandıklarında,
- Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinde
çalışan memurlar hakkında uygulanır.
Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezasını Kim Verir?
Devlet memurluğundan çıkarma cezasında yetki kime aittir? Yani devlet memurluğundan çıkarma cezasını kim verir? Devlet memurluğundan çıkarma cezası; amirlerin bu yoldaki isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu kararı ile verilir.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 126. maddesinde bu husus ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Yüksek disiplin kurulunun oluşturulma esasları Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliğinin 16. maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
Disiplin Amirleri Kimlerdir?
Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği 5. Maddeye göre disiplin amirleri;
- Cumhurbaşkanı, tüm kamu idarelerinde,
- Bakanlar, bakanlık teşkilatında,
- Üst yöneticiler, başında bulundukları kamu idarelerinde veya kendilerine bağlı birimlerde,
- Bölge müdürleri, taşra teşkilatı bölge kuruluşlarında,
- Valiler, taşra teşkilatı il ve ilçe kuruluşlarında,
- Kaymakamlar, taşra teşkilatı ilçe kuruluşlarında,
- Belediye başkanları, belediye ve bağlı kuruluşlarında,
- Misyon şefleri yurt dışı teşkilatında,
görevli bütün memurlar hakkında disiplin amirliği yetkisini haizdir.
Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezasında Soruşturma Zamanaşımı
Yukarıda yer verilen (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125 inci maddesi) devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve halleri işleyenler hakkında, bu fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren altı ay içinde soruşturmaya başlanmadığı takdirde, memur hakkında disiplin soruşturması açılamaz şeklindedir. Bu husus Devlet Memurları Kanunu’nun 127. maddesinde düzenlenmiştir.
Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezasında Ceza Verme Zamanaşımı
Devlet memurluğunu gerektiren bir fiil veya halin işlenmesi durumunda ceza zamanaşımı ne kadardır? Devlet memurluğundan çıkarma cezasında ceza zamanaşımı; Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
Yine bu husus 657 sayılı Kanun 127. maddesinde düzenlenmiştir.
Yüksek Disiplin Kurulu Kararı ve Süresi
Yüksek disiplin kurulları kendilerine intikal eden dosyalarda, gerekli gördükleri takdirde, ilgilinin özlük dosyasını ve her nevi evrakı inceleyerek, ilgili kurumlardan bilgi alarak, yeminli tanık ve bilirkişi dinleyerek veya niyabeten dinleterek, mahallinde keşif yaparak veya yaptırarak, kabul ya da ret kararı verebilirler.
Devlet memurluğundan çıkarma cezasına ilişkin soruşturma süreci sonunda disiplin amiri savunmayı aldıktan sonra ceza verilmesi gerektiği kanaatine varırsa soruşturma dosyasını, kanaatini içeren yazı ile birlikte yüksek disiplin kuruluna gönderir (Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği m. 30).
Devlet memurluğundan çıkarma cezası için disiplin amirleri tarafından yaptırılan soruşturmaya ait dosya, memurun bağlı bulunduğu kamu idaresinin yüksek disiplin kuruluna tevdiinden itibaren azami altı ay içinde bu kurulca karara bağlanır.
Memurun Hakkı ve Savunma
Hakkında memurluktan çıkarma cezası istenen memur, soruşturma evrakını incelemeye, tanık dinletmeye, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir (657 sayılı Kanun m. 129).
Devlet memuru hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilemez (657 sayılı Kanun m. 130). Disiplin amirinin aldığı savunmadan başka, ayrıca Yüksek disiplin kurulunca, 657 sayılı Kanunun 129 uncu maddesinde tanınmış olan haklardan yararlanmasına imkân sağlanmak suretiyle memurun sözlü veya yazılı olarak son savunması da alınması gerekmektedir (Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği m. 30).
Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezasına İtiraz
Devlet memurluğundan çıkarma cezasına itiraz hakkı yoktur. Devlet memurluğundan çıkarma cezasına karşı, aşağıda detayları anlatılacağı şekilde, kararın verildiği tarihten itibaren 60 gün içinde iptal davası açmak gerekmektedir.
Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezasına Karşı İptal Davası Açılması
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 135. maddesinde belirtildiği gibi diğer disiplin cezalarına karşı olduğu gibi devlet memurluğundan çıkarma cezasına karşı da idari yargı yoluna başvurulabilir.
İptal Davası Açılmasında Süre
Devlet memurluğundan çıkarma cezasına ilişkin yüksek disiplin kurulu kararının ilgiliye tebliğinden itibaren 60 günlük süre içerisinde idare mahkemelerinde iptal davası açma yoluna gidilebilir.
İptal Davasında Yetkili Mahkeme
Kamu görevlilerinin görevlerine son verilmesi ile ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamu görevlisinin son görev yaptığı yer idare mahkemesidir (2577 sayılı Kanun m. 33).
İptal Davasına İlişkin Dilekçede İleri Sürülebilecek Argümanlar
Bu konuya ilişkin olarak daha önce yayınlanan aynı isimli makaleyi okuyabilirsiniz.
Sonuç
Devlet Memurluğundan çıkarma cezası, cezayı gerektirecek fiil ve haller ile cezaya karşı itiraz ve dava yolu konularının ele alındığı bu makalemiz ayrıntılı bir şekilde yazılmıştır. Söz konusu cezaya karşı 60 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açılmalıdır. Prosedürleri ve ileri sürülecek argümanlar açısından detaylı bir çalışma isteyen iptal davası konusunda uzman bir idare avukatı desteği almanız yararınıza olacaktır.
